صرف نظر از اينكه روزه فرمان خداوند عالم است يكي از فوايد آنرا ميتوان گفت كه روزه اي كه براي انجام فرمان خدا گرفته شود در اخلاص عمل بسيار مؤثر است، يعنى كسى كه روزه مىگيرد و تمامى روز را با همه امكان بخوردنيها و آشاميدنىهايى كه در اختيار دارد، در عين حال امساك مىنمايد، جز اخلاص به پيشگاه حضرت حق قصد ديگري ندارد. بنا براين ، اين خودسازي عامل مؤثري است براي رسيدن به اهداف عالي خلقت انسان است يعني انسان در صورت خودسازي است كه متعالي شده و از مرتبه حيوانيت به ملكوت اعلا صعود پيدا ميكند.

روزه دارای فلسفههای فراوان و فواید بسیاری چه از ناحیه فردی چه از ناحیه اجتماعی است. از جمله توجه به حال بیچارگان و آشنا شدن به احوال فقرا و مستمندان را افزایش میدهد، چون وقتی که روزهدار در مدت کوتاهی گرسنه میشود و ناراحتی گرسنگی را احساس میکند مسلماً به یاد گرسنگی دایمی فقرا و تنگدستان میافتد که همیشه در ناراحتی قرار دارند و این توجه و آگاهی باعث میشود که به فقرا کمک کند و در حق آنان مهربانی نمایند، چرا که مهر و محبت از درد و رنج نشأت میگیرد و روزه یک شیوه عملی برای تقویت و پرورش مهر و عاطفه در نفس میباشد و هر وقت ثروتمندان نسبت به فقرا و گرسنگان مهر و محبت و بخشش داشته باشند، صفا و صمیمیت در بین طبقات اجتماع به وجود میآید و کینه و حسادت از بین خواهد رفت و گفتهها و نصیحتهای خیرخواهانه تأثیرگذار خواهد بود.

در حقیقت بزرگترین فلسفه روزه اثر روحانی ومعنوی ان است انسانی كه انواع غذاها ونوشابه ها را در اختیار دارد وهر لحظه تشنه وگرسنه شود به سراغ ان می رود همانند درختانی است كه در پناه دیوارهای باغ بر لب نهرها می رویند این درختان ناز پرورده بسیار كم مقاومت وكم دوامند،اگر چند روزی اب از پای انها قطع شود پژمرده می شوند ومی خشكند اما درختانی كه در لابه لای صخره ها در دل كوها و بیابان می رویند ونوازش گر شاخه هایشان از همان نونهالی طوفان های سخت وافتاب سوزان وسرمای زمستان است، وبا انواع محرومیتها در گریبانند محكم وبادوام وپر استقامت وسخت كوش وسخت جانند! 
روزه نیز با روح انسان همین عمل را انجام می دهد وبا محدودیت های موقت به او مقاومت وقدرت اراده وتوان مبارزه با حوادث سخت را می بخشد وچون غرائز سر كش را كنترل می كنند بر قلب انسان نور وصفا می پاشد . خلاصه روزه انسان را از عالم حیوانیت ترقی داده وبه جهان فرشتگان صعود می دهد «لعلكم تتقون»1(شاید كه پرهیز گار شوید) كه این ایه اشاره با این حقایق همین ترقی وپاكی روح دارد.

انسان علاوه بر جنبه مادی و جسمی، دارای جنبه معنوی و روحی هم هست و هر یک از آن ها در رسیدن به کمال مطلوب خود، برنامه های خاصی احتیاج دارند . یکی از برنامه هایی که جنبه معنوی دارد، تقوا و پرهیزگاری است . به این معنا که اگر انسان بخواهد خودش را از جنبه معنوی ارتقاء دهد و به عالم طهارت و رفعت متصل کند، اولین چیزی که باید بدان ملتزم بشود، جلوگیری از افسار گسیختگی خود است . او نباید خود را سرگرم لذت های جسمی و شهوات بدنی کند، باید خود را بزرگتر از آن بداند که زندگی مادی را هدف بپندارد . بهترین، نزدیک ترین، مؤثرترین و عمومی ترین راهی که افراد را در این امر (تقوا) می تواند کمک کند، روزه است که با پرهیز از خوردن، آشامیدن و شهوت جنسی، علاوه بر این که نیروی خویشتن داری از گناهان در آنان قوت می گیرد، به تدریج بر اراده خود مسلط می شوند و در برابر هر گناهی عنان اختیار را از کف نمی دهند.